Lipodema, czyli niechciany obrzęk tłuszczowy

Zacznijmy jednak od początku, czym tak w ogóle jest tkanka tłuszczowa?

Tkanka tłuszczowa, jak już powiedzieliśmy wcześniej, znajduje się głównie w tkance podskórnej. Przyjmuje się, że optymalna jej zawartość w organizmie człowieka to 20-25% masy ciała u kobiet i 15-20% u mężczyzn. Tkanka tłuszczowa  zbudowana jest z adiopocytów (komórek tłuszczowych, naczyń krwionośnych i limfatycznych, a także nerwów i spajającej wszystkie te składniki tkanki łącznej).

Komórki tłuszczowe, pomimo że pozostają w stałej ilości,  w organizmie mają zdolność do kilkukrotnego zwiększania swojej objętości –  właśnie dlatego przybieramy na wadze, a nasz obwód ulega powiększeniu. Tak to wygląda w zdrowym organizmie. W lipoedemie natomiast komórki tłuszczowe dodatkowo wykazują tendencję do niekontrolowanego namnażania! Pojawiają się objawy stanu zapalnego tkanki tłuszczowej.

Objawy zapalenia tkanki tłuszczowej:

• wyraźne zaczerwienienie skóry,
• nasilający się ból,
• uczucie pieczenia,
• zwiększona tkliwość,
• wysypka,
• opuchlizna i obrzęki,
• mogące się pojawiać wybroczyny.

Jak rozpoznać u siebie objawy lipoedemy ?

Obrzęk tłuszczowy to wciąż niesklasyfikowana jednostka chorobowa i nie jest łatwo ją zdiagnozować i rozpocząć właściwy proces leczenia.

Na zespół chorobowy składają się przede wszystkim 3 zjawiska:

1. Zwiększenie przepuszczalności i kruchości naczyń powodujące stany zapalne.
2. Znaczący rozrost tkanki tłuszczowej w obrębie kończyn spowodowany procesem zapalnym.
3. Znaczne obciążenie i upośledzenie funkcjonowania układu limfatycznego i krwionośnego.

Najczęściej pierwsze objawy można dostrzec w okresie zwiększonych wahań hormonalnych tj. w okresie dojrzewania, podczas ciąży, czy po menopauzie. Co powinno zwrócić naszą szczególną uwagę?

• chudnięcie tylko środkowej  części ciała – obwody kończyn pozostają bez zmian
• duża wrażliwość  na dotyk oraz ból pod wpływem ucisku
• uczucie ciężkości nóg
• nieskuteczność diet i aktywności fizycznej w zwalczaniu nadmiernej masy ciała
• obustronne, symetryczne powiększenie obwodu kończyn dolnych
• wyraźna dysproporcja pomiędzy dołem a górą ciała
• nogi o jednolitym owalnym kształcie
• wyraźny cellulit na całej kończynie
• bardzo łatwe powstawanie siniaków
• nasilenie bolesności i obrzmienia nóg po aktywności fizycznej
• wyraźne puchnięcie w wysokich temperaturach
• bóle stawów i mięśni
• osłabienie siły mięśniowej
• sucha, chłodna i wiotka skóra w okolicy obrzęku (niewydolność układu naczyniowego)
• obrzęk w okolicy kostek

Pinch test – czyli szybka diagnostyka we własnym zakresie

Możliwe jest samodzielne wykonanie diagnostyki. W celu wykonania jej, należy ścisnąć skórę po zewnętrznej i wewnętrznej części  kończyny. Jeżeli po jednej ze stron występuje ból,  świadczy to  dużym prawdopodobieństwie wystąpienia lipoedemy.

Pamiętaj!

Obrzękom tłuszczowym  bardzo często towarzyszy niewydolność naczyniowa, co może doprowadzić do ciężkich powikłań!

W Lipoedemie możemy wyróżnić trzy stadia choroby:

Stadium pierwsze: Skóra jest gładka, ale występuje zwiększona ilość tkanki tłuszczowej podskórnej, a przy dotyku można wyczuć drobne grudki tłuszczowe- skóra pozostaje miękka.

Stadium drugie: Powierzchnia skóry jest nierówna, a w dotyku można wyczuć wyraźnie większe grudki. Na środkowej i bocznych stronach ud zaczynają pojawiać się duże płaty tłuszczowe.

Stadium trzecie: Tkanka tłuszczowa jest zgrubiała, twarda, a kończyny są wyraźnie zdeformowane.

Diagnoza

Jeżeli pacjentka zauważyła niepokojące objawy, powinna niezwłocznie udać się do specjalisty z zakresu układu naczyniowego – angiologa. Niestety, jako że choroba nie jest oficjalnie sklasyfikowana w kategorii chorób podskórnej tkanki tłuszczowej, nie istnieją konkretne wytyczne jakimi kierowałby się lekarz podczas badania. Do trafnej oceny konkretnego przypadku niezbędne jest poznanie dotychczasowego przebiegu choroby, uwarunkowań genetycznych i przede wszystkim występujących objawów.

Jak leczyć lipoedemie nieoperacyjnie?

• Jednym z najskuteczniejszych zabiegów nieoperacyjnych jest zastosowanie zabiegu fali akustycznej. Działanie fali akustycznej stymuluje mechanicznie tkanki, przez co komórki tłuszczowe ulegają rozbiciu. Jednocześnie w obszarze zabiegowym zostają wytworzone nowe naczynia krwionośne, co  znacznie poprawia odżywienie okolicy poddanej zabiegowi. Ponadto następuje wyraźne usprawnienie pracy układu limfatycznego i  szybsze odprowadzanie zbędnych produktów przemiany materii do najbliższych węzłów chłonnych. Efektem tego zabiegu jest zmniejszenie obrzęku, a także gładsza, lepiej odżywiona i ujędrniona skóra.
• Do powyższego zabiegu warto dołączyć manualne zabiegi z zakresu drenażu limfatycznego i rozluźniania mięśniowo-powięziowego chorej okolicy. Przywrócenie poprawnej pracy układu naczyniowego i uwolnienie od restrykcji  zesztywniałych, sklejonych i napiętych tkanek znacząco przyspiesza proces leczenia.
• Bardzo przydatne jest również  korzystanie z urządzenia do masażu pneumatycznego tzw. przerywanego masażu kompresyjnego. W specjalnie zakładanym mankiecie komory pod wpływem ciśnienia na zmianę wypełniają się powietrzem i opróżniają. W ten sposób poprawia się drenaż chłonki i odprowadzanie krwi żylnej.
• Nie należy zapominać o regularnej aktywności fizycznej . Uprawianie sportu i konkretnych ćwiczeń znacząco poprawia przepływ płynów w organiźmie, redukuje poziom tkanki tłuszczowej, a także wpływa korzystnie na cały ustrój. Bardzo istotne jest częste wykonywanie ćwiczeń przeciwobrzękowych (nawet co 2-3h).
• Noszenie odzieży kompresyjnej zarówno na co dzień jak i podczas aktywności fizycznej nie tylko pomoże w zmniejszeniu stanu zapalnego w tkance podskórnej, ale również przyspieszy regenerację mięśni po wysiłku. Kompresja oddziaływując na naczynia zwiększa przepływ tlenu do mięśni i przyspiesza odpływ krwi żylnej.
• W miarę możliwości dobrze jest przebywać w pozycji z nogami powyżej linii bioder, w celu lepszego odprowadzenia płynów (pozycje drenażowe).
• Właściwa dieta dobrana przez dietetyka klinicznego pomaga w utrzymaniu prawidłowej gospodarki hormonalnej i poziomu cukru we krwi. Dodatkowo redukuje tkliwość, zmniejsza występowanie siniaków, a także poprawia wygląd i kondycję skóry.

Mgr Artur Urbanik

wraz z zespołem Fizjoterapii Estetycznej