Przyspieszanie gojenia blizn – kremy, żele, plastry
Stosowanie preparatów na bliznę?
W przypadku uszkodzenia skóry, organizm stara się ją jak najszybciej naprawić. Ta naprawa zachodzi w przebiegu procesu zapalnego. Tkanka wokół uszkodzenia jest cieplejsza, bardziej czerwona, obrzęknięta i boli. Pod skórą zachodzi wiele współdziałających ze sobą procesów. Do najważniejszych należą: krzepnięcie krwi, usuwanie martwych komórek i patogenów, budowa nowej macierzy zewnątrzkomórkowej, namnażanie komórek i przywracanie sprawności układowej.
W gojeniu ran bardzo istotne jest sprawne i szybkie tworzenie naskórka. To ta warstwa w dużej mierze decyduje o tym jak bardzo blizna będzie widoczna. Jeżeli prawidłowy naskórek odtworzy się szybko, to ślady po uszkodzeniu będą mało widoczne.
W warunkach naturalnych (bez ingerencji chirurgicznej), proces reepitelizcji (naskórkowania) odbywa się pod strupem. W tym przypadku strup pełni rolę naturalnego opatrunku, zapewniającego ranie wilgotne środowisko. Jest to istotne, gdyż komórki tworzące nowy naskórek (keranocyty) odłączają się od brzegów zdrowego naskórka i wpełzają pod strup, gdzie się namnażają. Jeżeli środowisko jest wilgotne, ich migracja jest sprawniejsza, a naskórek odtwarza się szybciej.
W momencie, w którym tkanki pokrywają się keranocytami, strup odpada. Wtedy zazwyczaj polecane jest stosowanie różnego rodzaju preparatów. Stosowane środki są bardzo różne pod względem postaci (żel, olej, maść) i składu. Wszystkie jednak mają wspólną cechę – zabezpieczają naskórek przed przesuszeniem. Jest to bardzo ważne, gdyż po odpadnięciu strupa zostaje odsłonięty naskórek składający się z tylko jednej warstwy (podstawnej). W warunkach prawidłowych, znajdują się nad nią jeszcze cztery warstwy (kolczysta, ziarnista, jasna i rogowa). Bez tych wszystkich warstw szybko dochodzi do wysychania i pękania naskórka. Proces ten jest szybszy z uwagi na to, że w bliźnie nie ma gruczołów łojowych i potowych. To mieszanina właśnie ich wydzielin tworzy zabezpieczający film na skórze, a jej brak mogą zastępować preparaty oraz plastry.
O składzie preparatów na blizny powstały całe tomy publikacji. Jednak z punktu widzenia praktycznego, sugeruję wziąć pod uwagę następujące informacje:
Czasami nawet najlepszy preparat może podrażniać tkanki lub wywołać reakcję alergiczną. Kup najpierw małe opakowanie i uważnie obserwuj reakcję tkanek. Jeżeli odczyn tkanek pod preparatem się zwiększy lub pojawi wysypka silne, pieczenie lub świąd, to koniecznie zmień preparat.
Jeżeli rozważasz maści lub oliwki, pamiętaj, że wszystko wokół blizny będzie natłuszczone. Niektórym bardzo przeszkadzają np. tłuste włosy i w takim przypadku może lepiej rozważyć żel silikonowy.
U części pacjentów bardzo dobrą alternatywą lub uzupełnieniem preparatów jest plaster silikonowy.
Preparaty najlepiej stosować według zaleceń producenta. Jednak mogę zasugerować kilka uniwersalnych zaleceń:
Jeżeli stosujesz maść lub olej to pamiętaj:
Uzupełniaj preparat kilka razy w ciągu dnia, tak by jego drobna ilość zawsze była na skórze.
Jeżeli blizna jest pod ubraniem, zabezpiecz ją dodatkowym gazikiem tak, by preparat nie wsiąkał w ubranie.
Preparat należy nanosić delikatnie tak, aby ograniczyć tarcie naskórka
Jeżeli stosujesz krem lub żel to pamiętaj:
Nanoś preparat delikatnymi kulistymi ruchami tak, by dokładnie pokrył całą bliznę.
Czynność nanoszenia wykonuj krótko, tak by preparat nie zaczął gęstnieć.
Przed przykryciem blizny ubraniem, poczekaj aż preparat zaschnie i stworzy powłokę zabezpieczającą.
Dr n. med. Jacek Szwedo
