Co to jest przykurcz Dupuytrena?

Przykurcz Dupuytrena to schorzenie charakteryzujące się stopniowym, przewlekłym włóknieniem rozcięgna dłoniowego. Ale co dokładnie to oznacza? Rozcięgno dłoniowe to mocne pasmo tkanki łącznej, położone pod skórą po stronie dłoniowej ręki, które pełni kluczową rolę w mechanice chwytu. W przebiegu przykurczu Dupuytrena, rozcięgno to ulega patologicznym zmianom – zaczyna bliznowacieć i gęstnieć.

Zmiany te są wynikiem nadmiernej aktywności fibroblastów, a więc komórek, które normalnie odpowiadają za produkcję kolagenu i innych białek strukturalnych tkanki łącznej. W przypadku przykurczu Dupuytrena, fibroblasty produkują zbyt dużo kolagenu, co prowadzi do lokalnego pogrubienia i zgrubienia rozcięgna. W efekcie, formują się pasma i guzki, które mogą ostatecznie skutkować przykurczem zgięciowym palców, zaczynając od małego i serdecznego, a stopniowo obejmując także inne palce. Chociaż przykurcz Dupuytrena nie wpływa bezpośrednio na ścięgna, nerwy czy naczynia krwionośne, jego rozwój znacząco upośledza funkcję chwytania ręki i utrudnia wykonywanie wielu codziennych czynności.

Objawy i przyczyny przykurczu Dupuytrena

Przykurcz Dupuytrena, choć nie jest zaliczany do najczęściej diagnozowanych schorzeń, stanowi znaczące wyzwanie dla wielu Pacjentów. Zrozumienie objawów i przyczyn tej choroby jest kluczowe dla wczesnej diagnozy oraz efektywnego leczenia.

Objawy przykurczu Dupuytrena

Pierwsze sygnały choroby Dupuytrena często bywają bagatelizowane, gdyż rozwijają się powoli i nie zawsze są bolesne. To przede wszystkim niewielkie zgrubienia lub guzki, które pojawiają się na wewnętrznej powierzchni dłoni, najczęściej w okolicach podstawy palców. Z czasem guzki te mogą zwiększać swoją wielkość i zaczynają formować włókniste pasma, prowadząc do stopniowego przykurczu palców, szczególnie małego i serdecznego.

W miarę postępu choroby, Pacjenci zauważają, że ich palce stają się mniej ruchome i coraz trudniej jest je wyprostować. W zaawansowanych stadiach, palce mogą być na tyle zgięte, że funkcjonowanie dłoni jest znacząco ograniczone, co utrudnia wykonywanie codziennych czynności, takich jak pisanie, chwytanie przedmiotów, czy nawet zakładanie rękawiczek. Dodatkowo, w niektórych przypadkach, choroba może prowadzić do bólu, mrowienia i drętwienia, a także lokalnych zaburzeń ukrwienia.

Przyczyny przykurczu Dupuytrena

Choć dokładne przyczyny przykurczu Dupuytrena nie są do końca zrozumiałe. Uważa się, że główną rolę odgrywają czynniki genetyczne, jednak nie są jedynymi przyczynami występowania tego schorzenia. Do innych czynników ryzyka zalicza się:

• wiek i płeć – choroba najczęściej dotyka mężczyzn po 40. roku życia, choć występuje również u kobiet;
• palenie tytoniu – palacze są bardziej narażeni na rozwój przykurczu Dupuytrena, co wiąże się z negatywnym wpływem nikotyny na tkanki;
• cukrzyca – osoby cierpiące na cukrzycę mają zwiększone ryzyko zachorowania;
• nadmierne obciążenie stawów – praca fizyczna lub hobby, które wymagają intensywnego korzystania z rąk, mogą przyczyniać się do rozwoju choroby;
• alkoholizm i marskość wątroby – choroby te mogą również sprzyjać powstawaniu przykurczu Dupuytrena.

Diagnoza i rozpoznanie schorzenia

Rozpoznanie przykurczu Dupuytrena zwykle rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu z Pacjentem. Lekarz pyta o historię medyczną, rodzinne przypadki choroby oraz objawy, które mogą sugerować przykurcz. Następnie przeprowadzane jest badanie przedmiotowe. Specjalista dokładnie ogląda i palpacyjnie ocenia dłonie Pacjenta, zwracając uwagę na obecność charakterystycznych zgrubień, guzków oraz włóknistych pasm na dłoniach. Jednym z prostych testów diagnostycznych jest tzw. test stołu. Pacjent próbuje położyć dłoń płasko na stole. Jeśli nie jest w stanie wyprostować palców, szczególnie małego lub serdecznego, może to wskazywać na obecność przykurczu Dupuytrena.

Chociaż badanie fizykalne zazwyczaj dostarcza wystarczających informacji do postawienia diagnozy, w niektórych przypadkach lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań obrazowych. Ultrasonografia (USG) jest często stosowana do oceny stopnia zaawansowania zmian włóknistych i może pomóc w różnicowaniu przykurczu Dupuytrena od innych schorzeń, takich jak kolagenoza czy palce strzelające. USG pozwala na ocenę grubości i tekstury rozcięgna dłoniowego, a także na identyfikację ewentualnych pasm i guzków.

Rzadziej, gdy diagnoza jest mniej jasna, można zastosować zdjęcie rentgenowskie. Rentgen może być pomocny zwłaszcza, gdy istnieje podejrzenie innych patologii kostnych lub zwapnień w obrębie dłoni.

Metody leczenia przykurczu Dupuytrena

Wybór metody leczenia przykurczu Dupuytrena jest ściśle uzależniony od stopnia zaawansowania choroby. W przypadkach, gdzie choroba znacząco ogranicza codzienne funkcjonowanie, często konieczna okazuje się interwencja chirurgiczna. Do głównych metod operacyjnych należą:

• fasciotomia igłowa – jest to minimalnie inwazyjna procedura, która polega na przecięciu pasm włóknistych za pomocą igły;
• fasciotomia otwarta – metoda ta stosowana jest w bardziej zaawansowanych przypadkach i polega na chirurgicznym przecięciu lub usunięciu zgrubiałych pasm rozcięgna dłoniowego przez nacięcie skóry;
• dermofasciotomia – skomplikowana technika operacyjna, stosowana głównie w przypadku nawrotów choroby, obejmująca usunięcie zmienionej tkanki oraz przeszczep skóry.

Jeśli choroba nie osiągnęła jeszcze zaawansowanego stadium, stosuje się leczenie farmakologiczne, które może pomóc w spowolnieniu rozwoju przykurczów. W przypadku przykurczu Dupuytrena dużą rolę odgrywa także fizjoterapia.

Rola fizjoterapeuty w leczeniu przykurczu Dupuytrena

Rola fizjoterapeuty w leczeniu przykurczu Dupuytrena jest nieoceniona, zarówno w początkowej fazie choroby, jak i po przeprowadzeniu operacji. Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę w spowalnianiu progresji choroby oraz w odbudowie funkcji ręki po interwencji chirurgicznej, co ma istotny wpływ na jakość życia Pacjentów.

Wczesne stadium choroby

W początkowej fazie przykurczu Dupuytrena, kiedy objawy są jeszcze łagodne, fizjoterapia ma za zadanie hamować postęp schorzenia. Intensywne, regularne ćwiczenia oraz terapie manualne mogą znacząco wpłynąć na zahamowanie dalszego przykurczania się tkanki. Fizjoterapeuta stosuje techniki takie jak mobilizacja mięśniowo-powięziowa, która pozwala na rozluźnienie zgrubiałych pasm tkanki i poprawę elastyczności rozcięgna dłoniowego. Ćwiczenia, które są często stosowane, skupiają się na zwiększaniu ruchomości stawów oraz na wzmocnieniu mięśni dłoni i przedramienia.

Metody fizjoterapeutyczne stosowane w leczeniu

Fizjoterapeuci wykorzystują różne metody, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb Pacjenta, w tym:

• ultradźwięki – pomagają zmniejszać stan zapalny i ból;
• laseroterapia – stymuluje procesy regeneracyjne na poziomie komórkowym;
• elektroterapia – używana do zmniejszania bólu i poprawy funkcji nerwowej;
• fala uderzeniowa – skuteczna w rozbijaniu zrostów i zgrubień, wspiera techniki manualne.

Rehabilitacja pooperacyjna

Po operacji przykurczu Dupuytrena, fizjoterapia staje się jeszcze ważniejsza, ponieważ kluczowe jest przywrócenie dłoni pełnej sprawności. Pierwszym etapem jest zazwyczaj redukcja obrzęku i bólu, a następnie stopniowe wprowadzanie ćwiczeń zwiększających zakres ruchu. Fizjoterapeuta pracuje także nad odbudową siły mięśniowej oraz elastycznoścą tkanek, aby zapobiec powstaniu bliznowców, które mogłyby ponownie ograniczać ruchy w stawach.

Fizjoterapia jest fundamentalnym elementem zarówno w leczeniu zachowawczym przykurczu Dupuytrena, jak i w okresie rekonwalescencji po operacji. Wczesne rozpoczęcie interwencji fizjoterapeutycznych pozwala zwiększyć szanse na powrót do pełnej sprawności i zapobiega dalszemu postępowi choroby. Współpraca z doświadczonym fizjoterapeutą jest zatem kluczowa dla osiągnięcia najlepszych możliwych efektów terapeutycznych.